Faillissementsfraude streng aanpakken
De Confederatie Bouw veroordeelt de praktijken die geschetst worden in de Pano-reportage over voorschotten en faillissementsfraude in de bouw. De sectororganisatie publiceert via www.buildyourhome.be/nl zelf een lijst van bonafide aannemers en geeft daar ook 10 concrete tips aan consumenten die met een aannemer in zee gaan. Eén van die tips luidt: vermijd onredelijke voorschotten. Een voorschot van 20 à 30 procent is gebruikelijk, meer niet (tenzij het om nieuwbouw of een grondige renovatie gaat: dan betaal je het best naargelang de werken vorderen). Om frauduleuze faillissementen tegen te gaan, vraagt de Confederatie Bouw om de verzoeken van de gefailleerde tot kwijtschelding van schulden streng te beoordelen, zodat een gefailleerde niet te snel vrijgesteld wordt van openstaande schulden.
De Vlaamse Confederatie Bouw (VCB) wijst er dan weer op dat sinds 2019 iedereen een bouwbedrijf kan starten. De VCB heeft zich altijd verzet tegen de afschaffing van de vestigingswet en gepleit voor een update. Niet alleen is een minimum aan voorkennis een absolute noodzaak in de bouw, maar bovendien helpt het de klant te beschermen tegen fraude en slechte uitvoering van de werken. Sinds de afschaffing ervan zien we een significante stijging in falingen bij bouwbedrijven in Vlaanderen.
Een voorschot vragen is een courante praktijk in de bouw, maar dan gaat het dikwijls om een voorschot van 20 à 30 procent. “Een wettelijk kader voor voorschotten bestaat niet en is al evenmin wenselijk of aangewezen. De contractuele vrijheid moet behouden blijven. Soms zijn hogere voorschotten dan 20 of 30% immers gerechtvaardigd, bijvoorbeeld wanneer de aannemer de aankoop van materiaal vooraf moet betalen”, zegt Niko Demeester, topman van de Confederatie Bouw. De organisatie raadt consumenten wel aan om zeer hoge voorschotten te vermijden en voorschotten te betalen in functie van de vooruitgang van de werken. Beide tips staan ook op www.buildyourhome.be, een website van de Confederatie die vooral op de (ver)bouwer gericht is. Op diezelfde website kan een particulier ook nagaan of een aannemer geen sociale en/of fiscale schulden heeft.
De Confederatie Bouw vraagt dat de rechter de verzoeken tot schuldkwijtschelding die de gefailleerde in het kader van de faillissementswet kan indienen rigoureus beoordeelt, zodat wie failliet gaat niet te snel vrijgesteld wordt van het betalen van de resterende schulden, dat de gedupeerde consument meer kansen behoudt om een deel van het geïnvesteerd bedrag te recupereren en dat de fraudeur niet snel een nieuwe onderneming kan oprichten en zo opnieuw oplichtersgedrag kan vertonen. Niko Demeester: “We benadrukken dat de overgrote meerderheid van de bouwbedrijven alle regels wel naleeft, zoals iedereen mag verwachten.”
Sinds de afschaffing van de vestigingswet heb je geen passend diploma meer nodig, geen bewijs van beroepservaring of hoef je geen examen meer af te leggen bij de Centrale Examencommissie, weet de Vlaamse Confederatie Bouw. In die zin is vandaag de filter weggevallen die niet alle roekeloze starters kon tegenhouden, maar hun aantal wel sterk beperkte. Sinds 2019 nam het aantal starters in de bouw in Vlaanderen aanzienlijk toe in vergelijking met Wallonië en Brussel, die wel nog de vestigingswet toepassen. De afgelopen twee jaar zijn dan het aantal faillissementen bij bouwbedrijven vooral in Vlaanderen toegenomen. Falingen doen zich sowieso vooral voor bij starters.
Maar de vestigingswet was ook een vorm van bescherming van de consument. Die is met de afschaffing verloren gegaan. De recente Pano-reportage over faillissementsfraude maakt duidelijk dat in dit geval liberalisering haaks staat op consumentenbescherming. Avonturiers zonder kennis van zaken kunnen alle zelfstandige bouwberoepen uitoefenen, met als zeker gevolg meer slechte uitvoeringen en meer betwistingen achteraf.
“Vakkennis sterkt een startende ondernemer, vermindert het risico op faling, en beschermt de klant tegen slechte uitvoeringen. De toegang tot het bouwberoep dient opnieuw gepaard te gaan met de nodige scholing en professionalisme. De technische evolutie van de laatste jaren maakt bovendien dat een aannemer zich continu dient bij te scholen om de vereiste kwaliteit te leveren”, zegt Marc Dillen, directeur-generaal van de VCB.